Kayyum nedir? İşte kayyum hakkında bilinmesi gerekenler

Kayyum hukuki anlamda belli bir malın yönetilmesi veya belli bir işin yapılması için görevlendirilmesi amacıyla atanan kişi anlamına gelmektedir. Kayyum kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir ve Türkçeye ise Arapçadaki aynı anlamıyla geçmiştir. Bu tür atamalar günümüzde de yapılmaktadır. Mahkeme kararıyla alınan bu karar herhangi bir spor kulübü ya da holding hakkında verilebilmektedir. Genellikle kayyum atmaları pek yapılmamaktadır. Ama bazı özel durumlara karşı da atanma yapılabilmektedir. Bu tür atamalar mahkeme kararıyla alınmaktadır ve böylelikle bağımsız olarak hiçbir etki altında kalmadan yapılabilmektedir. Çünkü Türkiye’de bu kararı sadece mahkemeler aracılığıyla yapılmaktadır. Ama bazı insanlar yinede bu tür atamalara karşı çıkmaktadır. Çünkü kişiler kendi kulüp ya da holdinglerine dışarıdan bir kişi atanmasını istememektedir. Ama burada mahkemeler aslında şirketin çıkarını gözetmektedir. Çünkü bu atamalar yapılmazsa şirket ya da kulüp kötü duruma düşecektir. Bu şekilde devlette kurumu koruma altına almaktadır. Bu aynı zamanda geçici bir çözümdür yani o atanan kişi kalıcı olarak değil sadece belli bir süre o şirketin başında bulunacak ve idari işlerde yönetici olarak görev alacaktır. Örneğin yakın zamanda Akın İpek’e ait Koza-İpek Holding yönetimi Ankara 5. Sulh Ceza Hâkimi tarafından kayyuma devredilmiş ve geçici süreliğine yönetimi devredilmiştir. Aynı zamanda bu kayyumun yetkileri de kanun çerçevesinde belirlenmiştir ve ona göre kayyum hareket etmektedir.

Kayyumun Görev Ve Yetkileri

Kayyumun görev ve yetkileri kanunla belirlenmekle birlikte oluşan özel durumlara göre de değişiklik yapılmaktadır. Çünkü kayyumun yetkileri sınırlıdır ve bu yetkiler dışında hareket edemez. Yani kayyum eğer belli bir görev dâhilinde atanırsa o görevini yerine getirmekle yükümlüdür. Onun dışında şirketle ilgili kendi tasarrufunda kararlar veremez. Çünkü diğer türlü sınırsız yetkili bir kayyum olursa kötü niyetle bunun kullanabilir ve yasalardaki haklarının ihlal edebilir. Aslında devlet bu şekilde şirketi de koruma altına almaktadır. Örneğin şirketteki yönetim kurulu belirlenmeden genel kurul toplantıya çağırılamıyorsa ona göre yetkilendirme yapılır. Eğer bu tür yetkilendirme yapılmaz ise şirket işlev yapamaz hale gelmektedir. Bu da şirkete ağır darbe vurmaktadır. Devlette alınan bu mahkeme kararını ona uygun bir şekilde yapmak zorundadır. Çünkü her ne kadar kayyuma devredilse de o şirketin işleyişi bozulmaması gerekmektedir. Devlette bu yüzden bu tür ticaret kanunlarını belirlerken şirketlerin lehine kanunlar çıkarmaktadır.

Kayyumun Atanma Nedeni

Kayyumlar atanırken belli bir amaç dâhilinde yapılmaktadır. Bu atamalar mahkemeler aracılıyla yapılıp gerekli olan işlemler bu kayyum sayesinde yapılmaktadır. Bu kayyum şirketteki mali problemler ya da anlaşmazlıkları çözmek amacıyla yapılır. Örneğin Ankaragücü kulübü mali problemler yaşadığı için kayyuma devredilmiş ve belli bir süre bu şekilde yönetilmiştir. Çünkü bu spor kulübü belli mali sıkıntılar içinde olduğu için devlet eliyle bu şekilde bir atama ihtiyacı hissedilmiştir. Aynı zamanda bu kayyum atamaları iflas veren şirketlere de yapılmaktadır. Bu şirketlerin de mali yönetimlerini düzenleyerek borçlarına bir düzenleme getirmektedir. Yani kayyum devlet eliyle şirketi düzenlemek ve yönetmek amacıyla atanan kişilerdir. Yani bir nevi bilirkişi gibi görev almaktadır. Bu sayede sizin antlaşmazlıklarınızı çözerek ya da şirketteki usulsüzleri belirleyen kişilerdir. Bu atanma sadece şirketlere özel değil aynı zamanda siyasi partilerde de atanma yapılabilmektedir. Bu atanma Saadet Partisine de yapılmıştır. Saadet partisine atanma sebebi ise kongrede yaşadıkları antlaşmazlıkları çözmek içindi. Ama tabi ki bu atamada belli bir sınırlandırma içinde olmuştur. Yani sadece mahkemenin verdiği yetkiyi kullanmıştır. Kararda ise kayyumun görevi partiyi olağanüstü kongreye çağırmak şeklinde olmuş ve bu görevle sınırlandırmıştır. Bu kayyum sadece bir kişi olabileceği gibi bir heyet de olabilmektedir. Örneğin bu saadet partisinde kayyumluk görevi bir heyete devredilmiş ve o heyet tarafından karar verilmiştir. Yani anlaşıldığı gibi bu kayyumluk bir tür hakemlik gibidir. Kendi arasında sıkıntılar yaşayan ve bu sorunları çözmekte zorlanan kurumlara devlet eliyle düzen vermek anlamına gelmektedir.

Kayyum Atanma Çeşitleri

Bu kayyum birçok kurum ya da kişiye atandığı için görevlendirmesi de farklı farklıdır. Yani kayyumunda belli çeşitleri bulunmakta ve mahkemelerde buna göre atama yapmaktadır. Çünkü bu kayyumların atandıkları yerde çeşitli oldukları için devlette bunları belli biçimde görevlendirmeler getirerek çeşitlere ayırmıştır. Bu çeşitler 3 şekilde gerçekleşmektedir. Bunlar ise erişkin kişilerin isteği üzerine yapılan atamalardır. Bu şekilde atamaya istek üzerine kayyumluk denmektedir. Diğer bir türü ise mahkeme vesayet makamı bazı sebeplerden veya kanunda belirtilmiş hallerden dolayı bir kişinin isteği üzerine kayyum atayabilir. Buna da temsili kayyumluğu denmektedir. Bu tür kayyum atamaları genellikle miras gibi konularda atanmaktadır ve bunun sonucunda miras gibi olaylar hakkında karar vermektedirler. Diğer atam ise yönetim kayyumluğu denmektedir. Bu kayyum ise günümüzde çokça duyduğumuz şirketlere atanan kayyumlardır. Böyle çeşitlere ayrılarak gerekli olan hallerde kayyumlar atanmaktadır. Günümüzde ise medya da en çok duyduğumuz yönetim kayyumluğudur.

Kayyuma Geçen Şirketlerde Oluşan Değişiklikler

Kayyum idaresi tarafından yönetilmeye başlanan şirketler Kamu İhaleleri Kanununa göre iflas masasındaki şirket veya tasfiye halinde şirket gözüktüğünden kamu ihalelerine katılamazlar. Yurtdışı iş anlaşmaları yapamazlar, yapmış olsalar bile devlet tarafından onaylanmaz. Yani eskiden kullanabildiği bazı haklardan mahrum kalmaktadırlar. Çünkü devlet bu sayede kurumu denetim altına almaktadır. Örneğin yurt dışı antlaşmalarını onaylamayarak herhangi bir mali usulsüzlük varsa bunu belirlemek ve yurtdışına şirketten para çıkışını önlemektedir. Diğer türlü usulsüzlük yapan şirketler hemen yurtdışı antlaşmalarıyla şirketi mali durumunu değiştirerek bu durumu kötü niyetleri dâhilinde kullanmaları muhtemeldir. Devlet böylelikle usulsüzlüklerinde önüne geçmektedir. Hem böylelikle de şirketlerin ortakları arasında çıkan antlaşmazlıklarda ortakların da hakkını savunmaktadır.

Kayyum Ve Şirketlerin İtiraz Hakkı

Kayyum ataması yapıldıktan sonra şirketlerinde mahkemeye itiraz hakkı bulunmaktadır. Çünkü kayyumun yaptığı iş dolayısıyla dikkatli olması ve kararlarını yasaların ona verdiği yetkiler dolayısıyla kullanması gerekmektedir. Eğer isterse şirket kayyumun atanmasına ya da kayyumun verdiği kararlara mahkeme aracılığıyla şikâyet etme hakkı bulunmaktadır. Eğer şirket kayyumun atanmasına itiraz yapacaksa kendilerine bu kayyum ataması bildirildikten sonra 7 gün içerisinde itiraz hakkı bulunmaktadır. Bu itirazı da bir üst mahkeme değerlendirir ve karara bağlamaktadır. Eğer kayyum atamasında bir yanlışlık varsa bunu düzeltilmesi gerekmektedir. Çünkü bu yanlışlıktan doğan sonucu binlerce kişinin çalıştığı şirkette ödemek zorunda kalacaktır. Bu kayyum atamaları oldukça önemlidir. Çünkü kayyumlar o şirketlerde belli yetkilerle donatılarak şirketin durumunu belirlemektedir.

Miraslarda Kayyum Ataması

Kayyum ataması aynı zamanda miraslarda da yapılmaktadır. Kalan mirasın durumu ile ilgili mahkeme bir kayyum atayarak karar vermesini sağlamaktadır. Çünkü oluşabilecek duruma karşı kişilerin mağdur edilmemesi için kayyum ataması yapılır ve böylelikle mirasçılar arasındaki sıkıntılar halledilmeye çalışılır. Ama bu durum yine mahkemenin isteğine kalmış bir şeydir. Mahkeme mirasçılardan ayrı olarak bir 3. Kişi olarak kayyumu atayabilir. Böylelikle mirasın kanunlar dâhilinde en doğru biçiminde paylaştırılması amaçlanır. Bu temsili kayyumluk birçok miras paylaşımı işleminde kullanılır. Ama mahkeme isterse bu tür durumlarda kayyum atamama hakkına da sahiptir.

Kaynak : nediro.co