Pokémon çılgınlığı yeni başlamadı aslında 20 yıldır devam ediyor

Tarihin gelmiş geçmiş en çok para kazandıran ve ilk bölümü dünya üzerinde en fazla oynanan oyunSuper Mario Bros.’un yaratıcısı Nintendo, 27 Şubat 1996 tarihinde ilk Pokémon oyunu Pokémon Red & Green’i piyasaya sürdü. Bir zamanlar hepimizin çocukluk hayalini süsleyen Gameboy için üretilen oyun, çığ gibi büyüyen hayran kitlesiyle sosyal bir fenomene dönüştü. Pocket monsters yani cep canavarları sözcüklerinin kısaltması olan Pokémon ismiyle piyasaya çıkan oyun, her biri farklı özelliklere sahip ve her bir seviyede farklı özel saldırılar elde eden pokemonları harita üzerindeki özel görevleri yaparak toplamak ve onları savaştırarak geliştirmek üzerine kuruluydu. Aslında oyunun matematiği çok basit bir şekilde işliyordu örneğin; elektrik tipi pokemonlar su tipi pokemonlara karşı daha rahat üstünlük kurabilir, su tipi pokemonlar toprak tipi pokemonları yenebilir vb. şekilde basit bir mantığa sahipti. Üstelik oyunda yer alan bütün pokemonları toplamak gibi bir görev olduğu için saatlerinizi bu oyunun başında harcayabilirdiniz. "Gotta catch ‘em all!" yani "Hepsini yakala!"sloganıyla piyasaya sürülen oyunun, bu yakalama ve koleksiyonunu yapma mantığı ise oyunun yaratıcısı Satoshi Tajiri’nin çocukluğundaki en büyük tutkusu olan böcek toplama hobisinden geliyor. Gerçekten de oyunun ilk bölümlerinde en basit seviyelerde karşınıza çıkan pokemonlar da böcek tipindekilerdi.

İlk çıkan oyunlar Pokémon Red ve Pokémon Green’de ilk nesil pokemonlar yer alıyor. Oyunların başlangıcı ise hep aynı; diğer oyunlarda da geleneği bozmayacak şekilde yönlendirdiğimiz kahramanımızın su tipi Squirtle, bitki tipi Bulbasaur ya da ateş tipi Charmender’dan birisini seçmesiyle başlar. Pokémon Yellow ise istisnai biçimde çizgi filmin senaryosuna göre düzenlendi. Bu nedenle ilk seçtiğimiz Pokémon elektrik tipindeki Pikachu’dur. İlk nesil pokemonlar 151 adet, bu üç oyun tamamen ilk nesil pokemonlar üzerine kuruldu. Daha sonra çıkan oyunlarla toplam pokemon nesli 6, toplam pokemon sayısı ise 719’a çıktı. Oyunun mantığı ise aynı şekilde işliyor: İlk başta o neslin ateş, suya da bitki tipi pokemonlarından birisi seçilir ve yeni pokemonlar yakalamak için yollara düşülür. Oyunun son çıkan versiyonu ve çıkar çıkmaz herkesi etkisi altına alan Pokémon Go’ya kadar 20’den fazla devam oyunu piyasaya sürüldü.

Pokémon, sadece bilgisayar oyunuyla sınırlı değil, çıkışı bir video oyunu olsa da zaman içerisindeoyun kartları da tüm dünyada oynanmaya başlar. Pokémon oyun kartları Türkiye’de pek bilinmiyor fakat hepimizin bildiği farklı bir Pokémon çılgınlığı çocukları sokaklara döktü. Daha Pokémon Go yokken, Gameboy o kadar yaygın değilken TV’de yayınlanan animenin başarısından kaynaklı piyasaya çıkan Pokémon tasoları Türkiye’de inanılmaz popüler olmuştu. Sokağa çıktığımızda hemen hemen her köşe başında yere eğilmiş taso oynayan, her bakkalın önünde içinde taso olması umuduyla cips paketlerini yoklayan çocuklar görmemiz işten bile değildi. Pokémon tasoları, bir önceki neslin Looney Toons tasolarının da önüne geçip, bir neslin en büyük arzu nesnesi haline gelmişti. Milyonlarca çocuk hiç durmadan taso oynuyordu. Animenin televizyonlarda yasaklanması ve yayından kaldırılmasının ardından bu furya da zaman içinde unutuldu ve nostalji müzesinde tasolar da yerini aldı.

Pokémon’un 20 yıldır hayatımızda yer almasının ve popülerliğini hiç kaybetmemesinin temel nedeni ise ne video oyunları ne de tasolarıydı. Pokémon anime serisi, o kadar başarılıydı ki her yayınlandığı ülkede çocukların bir numaralı sevgilisi haline gelmesi çok zaman almıyordu. Hala devam eden anime Japonya’da 19. Sezonuna girdi ve 800’den fazla bölümü yayınlandı. Bunun haricinde anime serisinden yola çıkarak tam 17 tane de sinema filmi vizyona girdi. Bizde ise özellikle de 80’lerin sonu 90’ların başında çocuk olanların en sevdiği çizgi filmlerden Pokémon’un ilk 4 sezonu Türkçe yayınlandı. Daha sonra ise bir nesle en büyük üzüntüsü yaşatılarak, animenin içeriğinin çocuklara şiddet aşılaması bahanesiyle yayından kaldırıldı. O nesil belki de birçok politikacıdan çok kendini Pikachu zannederek camdan atlayan çocuktan nefret etti. Günümüzde ise yeni bölümleri Minika Go isimli kanalda Türkçe yayınlanıyor.

Yasaklamalar ise sadece Türkiye ile sınırlı kalmadı. Özellikle Electric Soldier Porygon bölümü Japonya’da 685 çocuğun epilepsi krizi geçirmesi nedeniyle yasaklandı. Bölümde Pikachu’nun ateşlenen füzeleri elektrik saldırısıyla durdurmasının sonucunda ekranda birçok parlak rengin arka arkaya gelmesi epilepsi krizini tetiklemişti. Bunun dışında Pokémon, evrimi işlediği ve dolayısıyla kutsal kitaplarla ters düştüğü gerekçesiyle de dindar çevrelerden büyük eleştiriler aldı. 1999 yılında iki çocuk Pokémon kartlarının kendilerini kumara alıştırdığını ileri sürerek Nintendo firmasına dava açtı. 2001 yılında ise Suudi Arabistan’da oyun kartları ve tüm oyunları kart oyununda yer alan altı uçlu yıldızın Siyonizmi, haçların Hıristiyanlığı, üçgenlerin ise Masonluğu temsil ettiği iddiası ve kart oyununun İslam'da sakıncalı olan kumara benzemesi nedeniyle yasaklandı. Böylesine büyük bir sosyal fenomenin etrafında tartışma dönmesi bir takım yasaklamalarla karşılaşması da aslında gayet normal.

Son olarak ise Pokémon Go oyunu ile Pokémon yeniden dünyanın gündemine oturdu. Senelerdir devam eden, her oyunuyla birçok yeni oyuncuyu bünyesine katarak giderek büyüyen oyun, aslında sadece Nintendo’nun oyun konsollarına çıkıyordu. Nintendo firması, milyonlarca insan bunu beklemesine rağmen uzun zamandır mobil cihazlar için oyun çıkarmıyordu ta ki geçtiğimiz günlerde piyasaya çıkan Pokémon Go’ya kadar.

Pokémon Go, milyonlarca insanı evinden çıkararak sokaklarda Pokémon aramaya çıkarttı ve bu çılgınlık giderek çığ gibi büyümeye devam ediyor. Sanal gerçeklik piyasasının git gide büyümeye başlayacağını ve video oyunlarda farklı bir sayfa açacağını da düşünürsek bu çılgınlığın kolayca sona ermeyeceğini tahmin etmek zor değil. Üstelik Pokémon sanal gerçekliğe dayalı oyunların ileride bir tarihi olacaksa, o tarihin ilk sayfasına izi kolay kolay silinmeyecek bir damga vurdu.

Mustafa Cem Dönmez / Mynet Haber